Aan alles komt een einde...

Aan alles komt een einde... Zo ook aan de cursus Beeldcultuur 2012-2013. Deze blog zal daarom tevens de laatste zijn die ik voor de cursus ga schrijven. Ik geef hierin in hoeverre ik de leerdoelen heb bereikt die Hans van Driel heeft omschreven en welk punt ik me uiteindelijk zou geven voor de blogs van het afgelopen halfjaar. 

Kennis en inzicht

Met kennis en inzicht wordt kennis en inzicht bedoeld in de semiotiek. In mijn blog Begrijpen hoe we begrijpen heb ik laten zien dat semiotiek betekenisvorming teweeg kan brengen en liet ik zien dat er een proces bestaat waarbij het teken, de werkelijkheid en de interpretant een rol spelen. Daarnaast beschrijf ik op welke manieren er een relatie kan ontstaat tussen teken en referent en heb ik een extra theorie van Ronald Barthes toegevoegd om zo een kritische blik op semiotiek te krijgen. Al deze theorie heb ik daarna toegepast op een tussenopdracht, waarbij ik 'Het laatste avondmaal' als uitgangspunt neem. In het begin vond ik semiotiek een vaag begrip, maar naarmate ik hier meer mee aan de slag ging, werd het voor mij steeds duidelijker. Naast de stof van het hoorcollege heb ik naar eigen inzichten gezocht en dit heeft mij geholpen bij het alsmaar meer begrijpen van semiotiek. 

Bij narratologie kijke we naar fabel, sujet en style zoals Bordwell het heeft bedoeld, maar ook naar de verschillende vertelwijzen die we kunnen onderscheiden bij films en boeken. In mijn blog Syntagmatische analyse heb ik deze vertelwijzen uitgelegd aan de hand van enkele voorbeelden. Deze verschillende vertelwijzen vond ik in eerste instantie makkelijk om in te beelden, maar om er dan daadwerkelijk een voorbeeld bij te bedenken en te zoeken vond ik moeilijk. Al bij al vind ik dat deze blog duidelijk is en heb ik laten zien dat ik het onderdeel begrijp.

Ook heb ik gekeken naar de verschillende aspecten van de hedendaagse beeldcultuur in mijn blog interactiviteit. Hierbij keek ik naar de nieuwe vormen van vertellen waarbij het publiek steeds meer betrokken wordt bij het produceren van beeldmateriaal. De afstand tussen producent en publiek wordt alsmaar kleiner. Ook ben ik hierbij ingegaan op het onderwerp journalistiek, waarbij beeldcultuur steeds meer een rol gaat spelen ook al gaat het bij journalistiek vooral om de geletterde cultuur. Ook heb ik in mijn blog begrijpen hoe we begrijpen en pragmatische analyse laten zien wat het gevolg is van reproductie van een bepaald beeld. Wanneer je een bekend beeld reproduceert, krijgt het een diepere betekenis. Je brengt dat ene gereproduceerde product dan in verband met het oorspronkelijke beeld. Naar mijn mening heb ik dit leerdoel behaald. Ik ben uitvoerig ingegaan op de verschillende onderdelen en heb hier mijn eigen interpretatie aan gegeven.

Toepassen kennis en inzicht

In elke blog heb ik voorbeelden gegeven van de theorie die behandeld was in het college. Zo heb ik inzichten van semiotiek, narratologie en representatietheorieën toegepast op hedendaagse uitingen van beeldcultuur. In mijn blog Begrijpen hoe wij begrijpen heb ik hedendaagse uitingen van beeldcultuur verwerkt die te maken hebben met semiotiek. Ook staat in deze blog mijn tussenopdracht die met deze uiting van semiotiek te maken heeft. Voor narratologie heb ik dat gedaan in mijn blog Syntagmatische analyse en de tussenopdracht over narratologie staat in de blog over Sneeuwwitje. Ook heb ik hedendaagse uitingen van beeldcultuur verwerkt die te maken hebben met representatietheorieën en wel in mijn blog pragmatische analyse. Kortom,  in elke blog heb ik aan de hand van verschillende voorbeelden uit de hedendaagse uitingen van beeldcultuur de behandelde stof van het college verduidelijkt.

Oordeelsvermogen

Na elk college heb ik een blog geschreven waarin ik de behandelde theorie heb verwerkt. Dat wat in mijn blog staat, heb ik zelf geïnterpreteerd en daarmee als het ware al beoordeeld. Wat ik belangrijk vind en waar ik achter sta, staat verwerkt in mijn blog. Daarom denk ik dat ik staat ben een eigen oordeel te geven over hoe oordelen gevormd worden die in verband staan tot hedendaagse uitingen van beeldcultuur.
Tijdens het tutoraat hebben we de opdracht gekregen om blogs van twee studenten te lezen en daarna te beoordelen. Ook moesten we deze medestudenten een aantal tips meegeven. Op die manier leer je van elkaar en wist je hoe anderen tegen jouw blogs aankijken. Ik heb daardoor serieus het idee gekregen dat ik mijn medestudenten heb kunnen helpen. Wel vond ik het moeilijk om soms tips te geven omdat iedereen zijn eigen interpretatie van de gegeven stof heeft.
Persoonlijk denk ik dat het me vrij goed gelukt is om mezelf te beoordelen aan de hand van de geformuleerde leerdoelen. Ik denk dat ik de meeste leerdoelen behaald heb, maar gezien ik een eerstejaarsstudent ben, heb ik minder ervaring met het schrijven van eigen persoonlijke blogs. Hierdoor zal dat wat ik geschreven heb niet altijd even uitgebreid of creatief zijn zoals graag van mij verwacht wordt. Hopelijk groeit deze vaardigheid de komende jaren tijdens mijn studie algemene cultuurwetenschappen.

Communicatie

Naar mijn mening ben ik in staat de kennis, inzichten, toepasbaarheid en resultaten van mijn blogs te presenteren aan docenten en medestudenten. Een aantal keren heb ik medestudenten geholpen bij de stof omdat zij het niet begrepen. Ook hebben we het bij tutoraat over beeldcultuur gehad en hebben we elkaar geholpen bij de moeilijkheden. Daarnaast had ik een presentatie voorbereid over mijn blog Beeld en werkelijkheid. Hoewel ik mijn presentatie niet heb hoeven voordragen, ben ik toch van mening dat ik het leerdoel communicatie goed bereikt heb.

Leervaardigheden

Persoonlijk denk ik dat ik de leervaardigheden in huis heb die nodig zijn om na de afronding van deze bacheloropleiding een masteropleiding te volgen dan wel te functioneren binnen een werkveld waarin beeldcultuur een rol speelt. Dit alles is nog een beetje ver van mijn bedshow, gezien ik in het eerste jaar van mijn opleiding zit, maar toch denk ik dat ik de capaciteiten in huis heb om dit voor elkaar te krijgen. Ik ben altijd iemand geweest die moet werken om iets te bereiken. Niet komt mij zomaar aanwaaien. In de tijd dat ik student ben aan Tilburg University heb ik een manier aangeleerd waarin ik leren-leren mezelf eigen maak. Ook ben ik bezig met het ontwikkelen van een academische houding. Dit heb ik zowel geleerd tijdens het schrijven van mijn blogs voor beeldcultuur als het schrijven van papers voor de cursus Academisch Nederlands en Interpretatie van Cultuuruitingen. Deze houding is voornamelijk gericht op mijn studie aan de universiteit, maar deze zal ik in de komende jaren verleggen naar de toekomst. Verder heb ik in het afgelopen halfjaar geleerd om zelfstandig te denken en vooral zelfstandig te werk te gaan. Ook is het een vereiste om tijdens de studie Algemene Cultuurwetenschappen van perspectief te kunnen wisselen. Dit is iets wat ik veelal bij Inleiding Cultuurwetenschappen heb geleerd. Door het goede contact met mijn medestudenten ben ik nooit bang iets te vragen als ik iets niet begrijp, maar dit doen zij net zo makkelijk. Ik ben daardoor in staat mijn kennis te delen met anderen. Gezien ik nog niet echt een idee heb welke kant ik op wil gaan met mijn studie, heb ik de mogelijkheid om me op zoveel mogelijk manieren te ontwikkelen. Ook dit heb ik in het afgelopen half jaar geleerd tijdens mijn studie.

Al bij al ben ik erg tevreden over het eindresultaat van mijn blogs en tussenopdrachten. Het voorstel dat ik doe voor een eindcijfer is een 8.

Evaluatie van de cursus beeldcultuur: Als eerstejaarsstudent Algemene Cultuurwetenschappen wist ik in eerste instantie niet zo goed wat er van mij verwacht werd in de cursus. Dit komt vooral doordat er erg veel eigen interpretatie gegeven mag worden aan de gegeven theorie. Je mocht zelf bepalen hoe je deze stof liet terugkomen in je blog, als deze maar terug komt. Uiteindelijk heb ik de twijfel losgelaten en blogs geschreven zoals ik dacht dat het goed was. Na elk college heb ik hard nagedacht over wat ik in mijn blog terug wil laten komen. Ik heb er erg veel tijd in gestoken maar naar mijn mening mag het eindresultaat er wezen. 

Storytelling

Op 3 december werd er een gastcollege geven bij de cursus Beeldcultuur door Mevrouw Van der Kaa. Zij vertelde over verschillende manieren van storytelling en liet aan de hand van voorbeelden zien hoe deze manieren zich voordoen in de praktijk. Tevens was dit gastcollege het laatste college van Beeldcultuur en daarom zal ik deze blog wijden aan dit college gegeven door Mevrouw Van der Kaa.

Storytelling is het vertellen over gebeurtenissen in woorden, afbeeldingen en geluiden. Er zijn verschillende manieren om een verhaal te vertellen waarbij gebruik wordt gemaakt van verschillende soorten media. Bij verschillende soorten media kun je denken aan televisie, radio, internet, games en gedrukte media zoals kranten en tijdschriften. Hille noemt drie manieren waarop je gebruik kunt maken van verschillende media terwijl er een verhaal verteld wordt, namelijk: digital storytelling, cross media storytelling en transmedia storytelling. 

Digital storytelling is een manier van verhalen vertellen waarbij gebruikt wordt gemaakt van digitale tools. Hierbij moet je denken aan spellen, web-based stories, interactieve verhalen en teksten met hyperlinks (hypertekst) (Van der Kaa, 2012). Mensen kunnen tegenwoordig verhalen lezen van anderen verspreid over de hele wereld via het internet door middel van blogs, terwijl je vroeger alleen verhalen kon lezen die in boeken gedrukt of geschreven waren of door werden verteld. Vroeger mond tot mond, nu via blogs en sociale netwerken. Vroeger in de directe fysieke omgeving, maar nu in de grote digitale omgeving (Janssen, 2007). Naar mijn mening kun je digital storytelling ook wel creative storytelling noemen, gezien er zoveel mogelijkheden op het internet zijn om je eigen verhaal te vertellen. 

Digital Storytelling kan op twee verschillende manieren verteld worden, namelijk lineair en non-lineair. Digital Storytelling op een lineaire manier verteld moeten we denken aan het spel Pacman. Hierbij is het de bedoeling dat je uiteindelijk de eind baas verslaat. Het verhaal wordt als het ware van voor naar achteren verteld en het draait erom dat je het einde behaalt van het spel. Digital storytelling op een non-lineaire manier wordt mee bedoeld dat een verhaal dat bijvoorbeeld in een spel verteld wordt, niet chronologisch is. Je kunt zelf bepalen wat je doet en wanneer je het doet. Je wordt minder gestuurd tijdens het spelen van het spel en hebt hierdoor zelf de storytelling in de hand. De keuzes die je zelf maakt, bepalen wat er gebeurt. Het voldoet niet meer aan de traditionele conventies van verhalen vertellen. 

Cross media storytelling is een lineaire manier van storytelling en hierdoor vrij traditioneel (Hille, 2012). Een goed voorbeeld van cross media storytelling zie je terugkomen bij het televisie programma van de kro 'Boer zoekt vrouw'. Elke week krijg je een aflevering te zien waarin chronologisch verteld wordt over de boeren en de vrouwen door middel van camerabeelden. Na elke uitzending wordt er een aangegeven dat je nog meer te weten kunt komen over de boeren, maar om aan deze informatie te komen moet je wel even naar de site gaan. Hier kun je onder het kopje Extra, diepte interviews vinden met de boeren en de vrouwen om naast het programma zelf, meer op de hoogte te zijn van de gebeurtenissen rondom de boeren. 

Transmedia storytelling is naast digital storytelling en cross media storytelling een manier om een verhaal te vertellen. De term is in 2003 bedacht door Henry Jenkins. Hij wilde beschrijven welke veranderingen technologie brengt in de manier waarop media worden gemaakt en geconsumeerd (Dilli & Bos, 2012). Een  transmediaal verhaal is volgens Jenkins "een verhaal dat zich ontvouwt via verschillende mediakanalen waarin elk kanaal een distinctieve bijdrage levert aan de totale verhaallijn."

Op het eerste ogenblik lijkt transmedia storytelling veelal op cross media storytelling, maar het verschilt van elkaar. Bij crossmedia wordt exact hetzelfde verhaal verteld als via verschillende kanalen. Wel zijn er een aantal aanpassingen gedaan in het verhaal, zodat het verhaal voldoet aan de regels van het desbetreffende medium (Dilli & Bos, 2012). Denk hierbij aan de boeken van Harry Potter en de film. Enige bewerkingen zijn toegepast zodat het verhaal geschikt is voor de film versie. Bij transmedia vertelt elk medium zijn eigen unieke verhaal.

Tijdens het college zijn we dieper ingegaan op de 7 principes die Jenkins toekent aan transmedia storytelling. Deze principes zal ik hieronder kort toelichten.

Spreadability vs. Drillability: Een transmediale productie kan deelbaar worden met anderen, mensen worden enthousiast en willen doorvertellen wat zij weten of hebben gezien. Ze verspreiden de informatie over het gehele medialandschap. Ook kunnen ze zo onder de indruk raken van een verhaal dat ze verder gaan zoeken naar informatie. Er wordt dieper ingegaan op een onderwerp dat we interessant vinden.
Continuity vs. Multiplicity: Continuity is het verder werken op een verhaallijn. Er bestaat een definitieve versie van een verhaal, maar daaraan worden verschillende andere versies verbonden via verschillende media. Deze verschillende versies maken alsnog deel uit van de originele versie. Multiplicity daarentegen staat voor verschillend mogelijke versies van het origineel.
Immersion vs. Extraction: Je kunt dingen uit de transmediale wereld halen en de eigen wereld inbrengen, of je verdwaalt in de transmediale wereld. Van der Kaa gaf een mooi voorbeeld van deze principes. Iedereen weet dat de wereld van Harry Potter in de werkelijkheid niet bestaat, maar toch kunnen we de dingen beleven die Harry Potter mee maakt. Aan de hand van de boeken en een film is er een Harry Potter park ontwikkeld in Orlande (Verenigde Staten). Hier kun je bijvoorbeeld, net als Harry Potter, een toverstaf kopen bij Olivander. Je beleeft wat er gebeurt als je een eigen toverstaf gaat halen en je voelt je daarna een echte tovenaar. Uit de transmediale wereld is een element gehaald dat in de eigen wereld wordt gestopt, en je bent uiteindelijk voor heel even onderdeel van deze transmediale wereld geworden.
World Building: World Building is het creëren van een eigen wereld, gebaseerd op een verhaallijn van een bepaald soort medium. Hierbij moet je niet alleen denken aan fictieve geografie, maar ook aan culturele geografie. Hoe gedragen de mensen zich, wat zijn hun normen en waarden, hoe praten ze, wat maken ze elke dag mee, wat voor kleding wordt er gedragen en dergelijke. World Building wordt bijvoorbeeld bij Lord of the Rings. Uiteindeilijk begrijp je hoe het lang fictief geografisch in elkaar zit, maar je begrijpt ook de culturele aspecten van het verhaal.
Seriality: Een verhaal wordt opgedeeld in verschillende hoofdstukken die elkaar daarna opvolgen. Deze hoofdstukken worden los van elkaar gepresenteerd en vaak afgesloten door middel van een cliffhanger. Deze cliffhanger zorgt ervoor dat je het verhaal blijft volgen.
Subjectivity: Vanuit verschillende soorten media kun je kijken naar een verhaallijn. Je kijkt vanuit verschillende gezichtspunten naar gebeurtenissen van het verhaal.Van bijvoorbeeld het verhaal Harry Potter had je eerst de boeken, daarna de films, waarna de games snel volgden. Het is mogelijk om vanuit deze gezichtspunten naar het verhaal te kijken.
Performance: Met performance wordt het betrekken van het publiek bedoeld bij een verhaallijn. Het publiek krijgt de mogelijkheid om bijvoorbeeld verhaallijnen te bedenken die bij de originele verhaallijn hoort. Een voorbeeld hiervan is de serie Lost. Bij deze serie werden allerlei verhaallijnen bedacht waardoor de originele verhaallijn niet meer duidelijk was. Ook hadden de makers geen grip op de situatie en uiteindelijk liep het een beetje uit de hand. Voor de een is performance een vloek, terwijl het voor de ander juist een zege is. Een zege kan performance zijn wanneer het publiek op een, voor de makers, positieve manier deelnemen aan een verhaallijn.

Tot slot zou ik graag een interessante documentaire willen delen over Transmedia Storytelling projecten. Hierin spreken verschillende Nederlandse pioniers over het maken van transmediale projecten.

Tijdens een meeloopdag aan Tilburg University bij de studie Algemene Cultuurwetenschappen heb ik het college van Mevrouw Van der Kaa al eens eerder mogen bijwonen. Dit college vond ik toen al interessant alleen had ik geen idee waar het allemaal over ging, omdat ik niet op de hoogte was van de voorgaande informatie die gegeven was door Meneer van Driel. Toch heeft dit gastcollege mij vorig jaar kunnen overtuigen om me in te schrijven voor deze studie en ben ik nog steeds blij met mijn keuze! 

Bronnen

Theorie gastcollege: Van der Kaa, H. (2012). Gastcollege Beeldcultuur, storytelling. Maandag 3 december 2012, Tilburg University 

Aanvullende informatie:

- Boer zoekt vrouw (2013). Geraadpleegd via: http://boerzoektvrouw.kro.nl/
- Dillin, S & Bos, S. (2012, 16 juli). Transmedia storytelling: de ontvanger als onderdeel van het verhaal. [Web log post]. Geraadpleegd via: http://www.frankwatching.com/archive/2012/07/16/transmedia-storytelling-de-ontvanger-als-onderdeel-van-het-verhaal/

- Janssen, F. (2007, 11 maart). Digital storytelling: De kunst van het toevoegen. [Web log post]. Geraadpleegd via: http://www.frankwatching.com/archive/2007/03/11/digital-storytelling-de-kunst-van-het-toevoegen/

- Jenkins, H. (2010, 21 juni). Transmedia education: The 7 Principles Revisited. [ Web log post]. Geraadpleegd via: http://henryjenkins.org/2010/06/transmedia_education_the_7_pri.html
- TedVera. (2012, 29 mei). Dutch insight on transmedia [ Video file]. Geraadpleegd via: http://www.dutchcowboys.nl/transmedia/24966

Interactiviteit

Van samenleving 1.0 naar samenleving 3.0, daar waar interactiviteit de norm is.

In samenleving 1.0 heerst er een mechanistisch wereldbeeld, maar dit wereldbeeld gaat veranderen naar juist een postmoderne. In het postmoderne wereldbeeld krijgen we steeds meer een cultuur waarbij interactiviteit de mogelijkheid krijgt. Mensen kunnen reageren of deelnemen aan hetgeen hen dat gepresenteerd wordt (Van Driel, 2012). De verschuiving zien we bijvoorbeeld terug bij kunst zoals ik besproken heb in mijn blog Aanschouwen? Nee, beleef!, maar ook in de manier waarop we een verhaal vertellen zoals ik laat zien in mijn blog van de Syntagmatische analyse. Een volgende verschuiving is de manier waarop beelden elkaar opvolgen in een mechanistisch wereldbeeld naar de manier van de postmoderne samenleving.

In een mechanistisch wereldbeeld is er vooral sprake van een lineaire vertelling. Elk beeld volgt elkaar logisch op en het sujet is eenvoudig te reconstrueren. De maker van de film is de enige die bepaalt op welke manier de beelden en welke beelden elkaar opvolgen (Van Driel, 2012). De videoclip van het nummer I Always Knew van de band The Vaccines is een voorbeeld van deze lineaire vertelling. Bij dit filmpje zien we dat  de beelden elkaar logisch opvolgen. Een bandlid zit in een kermisattractie en je begrijpt als kijken dat elk beeld te maken heeft deze attractie. Ook is de vertelling lineair, dat heeft hoogstwaarschijnlijk te maken met het feit dat het een videoclip is en hierin het verhaal van het lied verteld wordt. Dit verhaal wordt lineair verteld en daarom wordt dat ook zo gedaan in de video van het nummer. 

In een postmodern wereldbeeld is het niet meer zo dat alleen de maker van de film bepaald hoe de beelden elkaar opvolgen maar wordt vaak een publiek gevraagd te bepalen hoe beelden elkaar opvolgen. Dit zijn beelden met een interactieve werking. Het publiek krijgt in een zekere mate invloed op het eindproduct van de film (Van Driel, 2012). Dit is gedaan bij een nummer van The Vaccines genaamd Wetsuit. Hier werden foto's van een festival, die gepost waren op profielen van Instagram, gebruikt om een videoclip te maken. 

Een ander voorbeeld is de volgende video van Domino's waarin reclame wordt gemaakt voor de nieuwste pizza beenham. Via internet werden mensen opgeroepen niet bestaande woorden in te sturen die konden slaan op een vrouw en op een pizza. Deze woorden zijn gevormd tot de tekst van het nummer. Het publiek heeft meegewerkt aan het eindresultaat van beelden. 

Bij bovenstaande voorbeelden zie je dat er een wisselwerking is tussen de producenten en het publiek en geen top-down werking. Via sociale media wordt een publiek opgeroepen, medewerking te verlenen aan een product. Er bestaat dus een interactie tussen de producenten en het publiek (Van Driel, 2012).

Journalistiek

Tegenwoordig zie je steeds vaker de interactiviteit waarbij het publiek betrokken is bij het generen van beelden. Naar mijn mening is dit van de ene kant een goede zaak. Producenten kunnen op die manier leren van het publiek. Zij kunnen zich afvragen wat het publiek graag zou willen zien. Op die manier is de kans groot dat de producent iets produceert dat goed op de markt ligt. Zo zullen de kijkcijfers omhoog gaan wanneer wordt afgestemd op het publiek. Wanneer we gaan kijken naar de journalistiek is er altijd wel sprake geweest van de zogenoemde burger journalistiek. Er was altijd wel sprake van informatie via interviews die gehouden werden met mensen op straat. Nieuw is de snelheid waarmee nieuws aan de man kan worden gebracht en de schaal waarop burger journalistiek plaats vindt. Het gevolg hiervan is dat het publiek steeds meer verbonden raakt met verschillende aspecten van het nieuws. Het publiek kan namelijk fungeren als consument, maar ook als bron van informatie of zelfs producent. De verhouding tussen producent en publiek is daardoor minder duidelijk, de afstand is minder groot dan hij eens was tussen beide partijen. Nieuws zal dus niet langer een product van professionelen alleen zijn dat het publiek consumeert. Anderson, Bell en Shirky (2012) zeggen daarom dat de tweedeling plaats maakt voor een systeem waarin de twee elkaar sterk beïnvloeden. Niet alleen op het gebied van de samenleving, het web, films en ander amusement zien we de verandering van mechanisch naar postmodern opkomen. Ook de meest oude manier van informatieoverdracht zal moeten geloven aan deze verandering.

Bronnen
Theorie hoorcollege: Van Driel, H. (2012). Hoorcollege Beeldcultuur maandag 26 november 2012
Aanvullende informatie:
- Anderson, C.W., Bell, E. & Shirky, C. (2012). Post Industrial Journalism: Adapting to the present. Geraadpleegd via: http://towcenter.org/research/post-industrial-journalism/
- TheVaccinesVEVO. (2012, 8 oktober). I Always Knew [ Video file]. Geraadpleegd via: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=84no_HITKFo
- TheVaccinesVEVO. (2012, 5 oktober). Wetsuit Instagram Video [ Video file]. Geraadpleegd via: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=5tr5ptnUoDE
-DominosPizzaNL. (2012, 20 november). Faberyayo, One Sentence Serenade [ Video file]. Geraadpleegd via: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=Wgc5ShdUBI4

Beeld en werkelijkheid

De relatie tussen beeld en werkelijkheid

In deze blog ga ik kijken naar de relatie tussen beeld en werkelijkheid die we in onze samenleving aantreffen in de vorm van films, boeken, simulaties en games. Deze stof zal ik toepassen op mijn laatste tussenopdracht.

Gebeurtenissen die in de geschiedenis hebben plaatsgevonden, worden weergegeven via beelden. Op drie verschillende wijzen kunnen beeld en werkelijkheid zich tot elkaar verhouden. Er kan sprake zijn van een representatieve, interactieve en onvoorstelbare of onbesliste relatie ( Van Driel & Coumans, 2005).

- Met de representatieve relatie bedoelen we de beelden die aan ons tentoongesteld worden, de werkelijkheid representeren ( Van Driel & Coumans, 2005). Ze komen overeen met de werkelijkheid zoals deze zich in de geschiedenis heeft geopenbaard. Eerst was er de werkelijkheid en daarna kwam het beeld om haar te representeren. Via verhalen van mensen die gebeurtenissen hebben meegemaakt, kunnen we deze weergeven in beelden. Doordat mensen die belangrijke verhalen met zich meedragen ooit een keer zullen komen te overlijden, is het enige bewijs dat we van deze verhalen overhouden de beelden die we hebben gemaakt naar aanleiding van deze verhalen. Tegenwoordig kunnen we daar beelden aan toevoegen die juist een omgekeerd effect hebben. Eerst was het namelijk zo dat beelden getuigen van een werkelijkheid die heeft plaatsgevonden of plaatsvindt, maar nu is het ook mogelijk dat beelden getuigen van een werkelijkheid die nog zal plaatsvinden. Deze beelden laten zien wat er kan gebeuren. 

- Bij interactieve beelden krijgen we zicht op de werkelijkheid via beelden. Via de beelden de gepresenteerd worden, kan de werkelijkheid in beweging worden gebracht. We kunnen dus spreken van een wissel werkende relatie tussen beeld en de werkelijkheid. Een beeld kan namelijk ingrijpen in de werkelijkheid. Wanneer je bijvoorbeeld naar je televisie zit te kijken en je ziet een spotje over dierenmishandeling. Deze beelden kunnen jou en anderen aanzetten tot het veranderen van de werkelijkheid. Doordat dat reclamespotje werd getoond, kregen zij mensen die met hen gingen strijden tegen dierenmishandeling en op die manier wordt dierenmishandeling bestrijdt. Op die manier kunnen beelden de werkelijkheid beïnvloeden.

- Als laatste hebben we de onvoorstelbare of onbesliste relatie tussen beeld en werkelijkheid  ( Van Driel & Coumans, 2005). Deze relatie kunnen we weer opdelen in twee vormen namelijk: De werkelijkheid is onvoorstelbaar in beelden en de beelden verbeelden een onvoorstelbare werkelijkheid.

* De werkelijkheid kan complex zijn, en door deze complexiteit worden er geen beelden toegelaten  ( Van Driel & Coumans, 2005). De werkelijkheid lijkt namelijk onvoorstelbaar doordat deze zo complex is. De beelden zijn simpelweg niet in staat de werkelijkheid te representeren. Een gevoel bijvoorbeeld is heel moeilijk weer te geven via een beeld. Je zult bij het zien van dit beeld, niet dezelfde gevoelens krijgen als degene die bijvoorbeeld de Tweede wereldoorlog heeft meegemaakt. Zulke gevoelens zijn niet weer te geven in beelden. Elk middel zal uiteindelijk te kort schieten om deze emoties op te wekken. De beelden zullen dit wel kunnen benaderen, maar ze zullen nooit de werkelijkheid kunnen representeren.

* Beelden kunnen een onvoorstelbare werkelijkheid verbeelden  ( Van Driel & Coumans, 2005). Hierbij is niet meer te achterhalen of de beelden wel gebaseerd zijn op een historische werkelijkheid. Dit maakt de beelden onbeslist. De werkelijkheid is zelf verdwenen en de beelden hebben de plaats ingenomen van de werkelijkheid. Dit zien we vooral terug bij games.

Beelden bewerken

Door de digitalisering van de onze samenleving moeten we onszelf tegenwoordig gaan afvragen wat nu wel originele beelden zijn en wat juist niet. Er zijn verschillende technieken ontwikkeld waarmee we films en foto's zo kunnen bewerken alsof het lijkt dat dit de werkelijkheid is ( Van Driel, 2001). Het lijkt zo echt, dat je bijna zou denken dat dit rechtstreeks is opgenomen via een camera. Dit is alleen niet het geval. Wanneer ik mezelf als voorbeeld neem, dan kan ik drie categorieën bewerkte beelden onderscheiden.

Zichtbare bewerking

Bij deze categorie zien we dat het beeld bewerkt is. Dit is bijvoorbeeld goed te zien bij de volgende foto die ik heb gevonden op de site Lookslikegooddesign. De foto is gemaakt en bewerkt door Thorsten Schmidtkord (2010), een fotograaf uit Duitsland. Hij heeft een reeks van deze foto's geproduceerd en noemt de hele reeks Funny Photo Series "Head on top". Hiernaast is een foto afgebeeld van een man, maar iets klopt er niet. Hij heeft namelijk de foto zo bewerkt dat de kin op de plaats van het voorhoofd is geplaatst en het voorhoofd op de plaats van de kin. De mond is hierbij weggelaten. De bewerking is goed zichtbaar en ik denk dat iedereen tot dezelfde conclusie zal komen bij het zien van deze foto: De foto is duidelijk bewerkt.

Kenbare bewerking

Tot tweede categorie behoren de bewerkingen van beelden waaraan we niet kunnen zien dat het er bewerking heeft plaatsgevonden, maar we zouden wel kunnen weten dat de beelden bewerkt zijn. Hiernaast zien we een shot uit de film 'Harry Potter and the Prisoner of Azkaban'. Je ziet de personages Hermelien en Harry op het beeld staan, maar tussen hen in zie je een hele grote vogel. Als kenner weet je dat dit een beest is uit de film en dat deze eigenlijk niet bestaat. Maar stel nou dat je nog nooit van Harry Potter gehoord hebt? Dan zou het heel goed kunnen dat je gaat denken: "Wat is dat voor beest?" 

Zichtbare noch kenbare bewerking

Doordat we steeds beter in staat zijn beelden te bewerken, kunnen we uiteindelijk beelden bewerken waarbij je niet kunt zien, dat ze bewerkt zijn. Dit gebeurt veel bij beelden van modellen. Zij worden gefotografeerd en daarna worden de beelden wat bewerkt, maar de mate van bewerking is totaal niet zichtbaar. Dit zie je bij de volgende foto van Doutzen Kroes. Het is niet zichtbaar of deze foto bewerkt is. Ook is dit niet kenbaar. Ik zou niet weten of Doutzen die dag een puist zou hebben gehad en dat die zo bewerkt is dat die niet meer waar te nemen is op de foto. 

Doordat veel beelden bewerkt worden, moeten we onszelf kritisch verhouden tot deze beelden en ons afvragen of datgene wat we zien originele beelden zijn of juist bewerkte beelden. 

Tussenopdracht - Dierenmishandeling

Dierenmishandeling komt in de hele wereld voor. Onder dierenmishandeling verstaan we alle niet noodzakelijke handelingen en verwijtbare nalatigheid van mensen, waardoor dieren pijn wordt aangedaan, letsel wordt toegebracht of ernstig in hun welzijn benadeeld worden. Dierenmishandeling wordt meer in enge zin gebruikt, hiermee bedoelen we dierenmishandeling ter aanduiding van een strafbaar feit. Wanneer men aan dieren mishandeling doet, kan men dus strafrechtelijk vervolgd worden. 

We weten dat in de werkelijkheid dierenmishandeling plaatsvindt. Dit weten we doordat we in sommige gevallen zelf dierenmishandeling hebben gezien of mensen verhalen hier over hebben verteld. Dierenmishandeling die in de werkelijkheid plaatsvindt, wordt vastgelegd via beelden bijvoorbeeld in het filmpje van de dierenbeschermingsorganisatie WSPA, een internationale dierenwelzijnsorganisatie.

In het filmpje zie je representatieve beelden over dierenmishandeling. Deze beelden representeren dierenmishandeling zoals die in de werkelijkheid wordt openbaart. Eerst was er de werkelijkheid van de dierenmishandeling en daarna kwam er het beeld om haar te representeren. Over het hele internet zijn beelden te vinden die overeenkomen met de beelden die je ziet in het filmpje van WSPA. Hierdoor kun je vrijwel met zekerheid zeggen dat er over de wereld sprake is van dierenmishandeling. Deze beelden kunnen we als betrouwbaar beschouwen doordat dit niet de enige beelden zijn die gaan over dierenmishandeling.

Via beelden die over dierenmishandeling gaan kunnen we zicht krijgen op de werkelijkheid. Deze beelden laten ons zien in welke mate er sprake is van dierenmishandeling en deze beelden kunnen uiteindelijk de werkelijkheid in beweging brengen. Een beeld kan dus ingrijpen in de werkelijkheid. Wanneer we nog eens naar het spotje kijken van WSPA, is het vrij logisch dat deze beelden kunnen ingrijpen in de werkelijkheid. Mensen kunnen, zoals je onder in beeld ziet, geld storten om ervoor te zorgen dat die organisatie iets kan doen tegen dierenmishandeling. Dit zal in een zekere mate ook gebeuren. Mensen zullen geld gaan storten nadat ze zien wat er met dieren kan gebeuren wanneer ze in het bezit zijn van de verkeerde eigenaren. Door geld te storten op het rekeningnummer van zulke organisaties, kunnen zij iets tegen dierenmishandeling doen. We kunnen spreken van een wissel werkende relatie tussen beeld en de werkelijkheid. De werkelijkheid kunnen we vastleggen via beelden, maar de beelden kunnen ook ingrijpen in de werkelijkheid.

Beelden die over dierenmishandeling gaan, zijn ook vaak de reden geweest voor bijvoorbeeld stichtingen als dierenbescherming of fondsen als WSPA. Ook moeten we denken aan de Partij voor de dieren die strijden voor de rechten van de dieren en zorgen dat zij een diervriendelijk leven kunnen leiden. Deze beelden kunnen er ook voor zorgen dat mensen zich gaan aansluiten bij de Partij voor de dieren, of zelf acties gaan ondernemen of fondsen opzetten.

Al deze beelden kunnen verschillende reacties teweegbrengen, die er uiteindelijk voor kunnen zorgen dat mensen zich in gaan zetten voor bijvoorbeeld een dierenorganisatie. Wanneer we naar de relatie tussen beeld en werkelijkheid gaan kijken in combinatie met dierenmishandeling, zien we dat beelden de werkelijkheid kunnen representeren, maar dat de werkelijkheid ook in beweging kan worden gebracht doordat de beelden informatie geven over de werkelijkheid.

Bronnen

Theorie hoorcollege Beeldcultuur: Van Driel, H. (2012). Maandag 5 November 2012

Aanvullende informatie:
- Van Driel, H. & Coumans, A. (2005). Het onvoorstelbare. De werkelijkheid van het beeld. Gepubliceerd in: H. van Lierop en P. Mooren, De Tweede Wereldoorlog als moreel ijkpunt. Den Haag: Biblion.

- Van Driel, H. (2001). Digitaal Communiceren. Amsterdam: Boom, pp. 22-27

- Kroes, D. (n.d.). Doutzen Kroes [ Photograph]. Geraadpleegd via: https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjryF_OhrhaXuUXqpJfef80MC_73qSa4ztvsMUHqXi8pPMyitsXzlWxrWWJbyvUhWKjMtmoAj-6YutHr7IuKjrN54WtVXmDmRnI39-UDPefjCVUsVPV0yWdKCRfpg2ig1nrUnogv3ZuOg/s1600/600full-doutzen-kroes.jpg
- Potter, H. (2004). Harry Potter en de gevangen van Askaban [ Photograph]. Geraadpleegd via: http://2or3thingsiknowaboutfilm.blogspot.nl/2011/12/harry-potter-and-prisoner-of-azkaban.html
- Schidtkord, H. (2010). Head on top. Geraadpleegd via: http://lookslikegooddesign.com/photo-thorsten-schmidtkord/
- WSPANederland. (2011, 29 maart). WSPA helpt dieren in nood [ Video file]. Geraadpleegd via: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=ufATEBE5LS0

Pragmatische analyse

Bij het vak Beeldcultuur zijn we onder andere bezig met het onderwerp semiotiek. In deze blog wil ik twee vormen van semiotiek gaan bespreken. De Peirciaanse semiotiek, hieronder verstaan we de pragmatische analyse en de structuralistische semiotiek. Ook ga ik eens bekijken welke visies er bestaan over de legitimiteit van een interpretatie van een kunstobject.

Paradigmatische analyse

C.S. Peirce

C.S. Peirce wordt de vader van de moderne semiotiek genoemd. De Peirciaanse analyse is dan ook naar hem vernoemd. In de derde blog van Beeldcultuur heb ik al gesproken over het analyseren van beeldfragmenten aan de hand van de paradigmatische analyse en firstness, secondness en thirdness. Kenmerkend voor de Peirciaanse semiotiek is dat het getal drie in alles terug komt. Dit zien we terug in de onderdelen van de semiotische analyse terug. Hieronder zal ik in het kort vertellen wat we ook alweer bedoelen met de semiotische analyse. Via kennis, een handeling of emotie krijgt een teken betekenis. Deze betekenis noemen we ook wel de interpretant. Een teken kan bemiddelen tussen afwezige en mogelijke reacties. Op drie manieren kan er een relatie ontstaan tussen een teken en een referent. Wanneer we een overeenkomst waarnemen tussen het teken en de referent, is er sprake van de iconische relatie. We beschouwen een referent als een oorzaak voor het teken, de indexicale relatie. Of er is een bepaalde relatie afgesproken tussen teken en het referent, dan spreken we van de symbolische relatie. 

Structuralistische analyse

Ferdinand de Saussure

Bij Ferdinand de Saussure zien we het getal twee terug komen. Hij deelt zaken op in twee en dit is een kenmerk voor het Westen: het denken in tweeën. Hier wordt vaak gedacht in opposities, zoals man en vrouw, donker en licht, stad en het platteland. De tweedeling zien we terug bij de deling van een teken. Peirce maakte een driedeling van een teken, maar Saussure een tweedeling. Een teken bestaat uit vorm en inhoud, deze vorm en inhoud vormen samen weer een teken die weer op te delen is in een vorm en een inhoud. Een teken kunnen we bekijken op twee manieren. Dit hebben we al terug gezien in mijn derde blog bij Ronald Barthes. Volgens Saussure en Barthes kunnen we tekens bekijken op twee niveau's, namelijk op het niveau van denotatie en connotatie. Bij denotatie hebben we het over de grondbetekenis van een teken, de letterlijke betekenis. Bij connotatie bedoelen we de symbolische betekenis van een teken. Voor deze symbolische betekenis is vooraf kennis nodig om het teken te begrijpen.

De betekenis van het teken zit in het object. De betekenis die in een teken verscholen zit, proberen wij eruit te halen. Hierbij zijn vooronderstelling van belang, want wij als kijkers naar een bepaald teken, halen de betekenis er zelf uit. Saussure zegt dat we net als bij taal de betekenis zelf uit de taal moeten halen. De Peirciaanse analyse is het hier niet mee eens. Deze zegt namelijk dat betekenis vorming van een teken interactief is, het beïnvloedt elkaar. De betekenis zit niet in het teken zelf, maar in de mogelijkheid die ik heb als interpretant van het teken en het teken zelf. Deze wederzijdse beïnvloeding zorgt er uiteindelijk voor dat er een betekenis gevormd wordt. 

Pragmatische analyse

Mondriaan

Om bewegende en sprekende beelden te begrijpen, delen we media op in drie niveau's. De filmische of cinematografische laag in het teken. Hiermee bedoelen we de manier waarop er bijvoorbeeld gefilmd is, de mise-en-scene en het geluid. Dit is de paradigmatische analyse. Het verhaal of de vertelling, hierbij kijken we dus naar de vertelstructuur, de syntagmatische analyse. En we hebben de symbolische of ideologische laag, de pragmatische analyse. De symbolische waarden van het teken zijn zowel in de filmische als in de narratieve laag te vinden (Vos, 2004). Er bestaan verschillende visies over het achterhalen van de symbolische betekenis die we kunnen vinden in een teken. Bordwell gaat bijvoorbeeld uit van de ideale situatie. Hij gaat ervan uit dat iedereen de juiste kennis heeft die nodig is om de betekenis te achterhalen. De Peirciaanse analyse daarentegen zegt dat de resultaten van persoon tot persoon kunnen verschillen, dit ligt namelijk aan de kennis die je over dat teken hebt. 

Hiernaast zien we schoenen van Nike die in 2008 op de markt kwamen. De stijl van de schoenen komen overeen met de schilderstijl van Piet Mondriaan. Mondriaan staat bekend om zijn geometrisch-abstracte schilderstijl, waarbij hij gebruik maakt van horizontale en verticale zwarte lijnen en primaire kleuren.
Vanuit de visie van Bordwell en die van Peirce gaan we kijken of we de betekenis van deze schoenen kunnen achterhalen. Bordwell gaat dus uit van de ideale situatie waarbij iedereen de juiste kennis heeft om te achterhalen wat de betekenis is van bijvoorbeeld deze schoenen. Vanuit deze visie weten we dus dat de schoenen in de stijl van Mondriaan zijn. Ze hebben namelijk dezelfde primaire kleuren en maken gebruik van zwarte lijnen. We hebben de juiste kennis op zak om dit te achterhalen. Maar wanneer we vanuit de visie van Peirce gaan kijken naar de schoenen zou het heel goed kunnen dat de resultaten anders zijn en dat de schoenen niet met Mondriaan in verband worden gebracht maar met iets anders. Bijvoorbeeld de vlag van Oeganda of Duitsland. Deze bevatten namelijk ook de kleuren rood, zwart, geel en wit.

Interpreteren 

Wanneer we de symbolische waarde zijn we eigenlijk bezig met het interpreteren van een teken. Maar die grote vraag die we dan kunnen stellen: 'Is er een legitieme interpretatie nodig?' Over deze vraag zijn drie opvattingen of opties.

1. Een legitieme interpretatie is een reconstructie van de bedoeling van de auteur (Van Driel, 2012). Wat heeft de auteur bedoelt met dit teken? Hierbij kunnen we wel een kanttekening maken, want wat zou er dan gebeuren als de auteur overleden is? We kunnen dan niet meer achterhalen wat de auteur bedoelt heeft met dat teken.

2. De bedoeling van de auteur is niet altijd te achterhalen, maar wanneer je op de hoogte bent van de bedoeling van de auteur, mag je deze wel mee laten tellen, maar deze is niet doorslaggevend voor de interpretatie (Van Driel, 2012). We moeten onthouden dat het werk de doorslaggevende factor voor de interpretatie en niet de auteur zelf. Dit zien we terug bij het structuralisme. De interpretatie is voor elk persoon anders. Dit komt doordat iedereen naar andere signalen opvangt waaruit iets zou kunnen blijken. 

Wanneer we bijvoorbeeld kijken naar een film en mijn interpretatie is dat een meisje verliefd wordt op een jongen. Hierbij kijk ik naar signalen die mijn interpretatie zouden kunnen ondersteunen. Bijvoorbeeld: het meisje wordt rood als de jongen haar aankijkt, ze gaat giechelen of spelen met haar haar, ze weet niet meer wat ze moet zeggen etc. Als het werk mijn interpretatie ondersteunt dan is er sprake van een legitieme interpretatie. Stel nou dat er geen signalen zouden zijn die mijn interpretatie zouden kunnen ondersteunen, dan is er geen sprake van een legitieme interpretatie. 

3. Een derde visie is dat een kunstwerk of een object de ingrediënten levert voor de maaltijd die jij zelf samenstelt (Van Driel, 2012).Deze visie gaat ervan uit dat er geen onderscheid bestaat tussen legitiem en een waanzinnige interpretatie. Het stelt zelfs de vraag: 'Waarom maken we een onderscheid tussen legitiem en waanzinnige interpretaties?'

Tussenopdracht 4 

Frans Hals

In deze tussenopdracht zal ik de tweedelige semiotiek van Saussure toepassen op het schilderij van Frans Hals, Huwelijksportret van Isaac Massa en Beatrix van der Laen, ca. 1622. Het schilderij is tentoongesteld in het Rijksmuseum in Amsterdam. Daarna zal ik het schilderij naar eigen inzicht interpreteren en aan de hand van die interpretatie ga ik kijken of mijn interpretatie volgens de drie visies legitiem is. 

Frans Hals is geboren in ca. 1583 in Antwerpen en overleden in augustus 1666 in Haarlem. Hij wordt beschouwd als één van de belangrijkste Oude Hollandse Meesters. Dit zijn kunstenaars die werkzaam waren van de vroege Renaissance tot en met het begin van de Barok. Hals heeft in die tijd onder meer genrestukken, groepsportretten, individuele portretten en pendanten van echtparen. In opdracht van Isaac Abrahamsz Massa heeft Hals een huwelijksportret gemaakt van Massa en zijn vrouw Beatrix van der Laen in 1622.

Aan de hand van de semiotiek van Saussure zal ik dit schilderij bekijken.
Denotatie: Op dit schilderij zien we twee mensen afgebeeld staan, een man en een vrouw. De vrouw heeft haar hand geleund op de man en draagt aan haar vinger een ring. De man draagt zijn rechter hand op zijn hand. Ze dragen kleding van de 17e eeuw die de rijkere mensen droegen. In de foto zien we een boom, wijnrank, distel en klimop. Op de achtergrond zien we een stel hand in hand en pauwen. Ook zien we een gebouw, een fontein en een beeld.
Connotatie: Wanneer we naar de connotatie van het schilderij gaan kijken, zien we dat er veel meer schuilt achter deze tekens in het schilderij. Al deze tekens dragen een symbolische betekenis met zich mee.
- De vrouw draagt een ring, deze ring is haar huwelijksring. De vrouw is de echtgenote van Massa en dit schilderij is geschilderd na hun huwelijk. Deze ring symboliseert het huwelijk tussen man en vrouw, oftewel Isaac en Beatrix.
- Vervolgens zien we de boom en de wijnrank die een grote plaats in het schilderij in beslag neemt. De wijnrank klimt tegen de boom omhoog. Van oudsher gelden boom en wijnrank als een symbool van de eeuwigdurende liefde. De wijnrank omstrengelt de boom zoals een minnaar zijn geliefde omarmt. Deze omstrengeling gaat zo ver, dat wanneer de boom dood zou gaan, de wijnrank zich blijft strengelen aan de boom.
- Ook zien we klimop op de grond liggen, naast de voeten van de vrouw. Klimop staat symbool voor de trouw van de vrouw aan haar nam. Net zoals de klimop steun zoekt bij een muur of een boom, moet een vrouw steun zoeken bij haar man. Ze moet op hem kunnen steunen en bouwen. In de 17e eeuw was dit de gang van zaken. Dit symbool wordt nog eens versterkt doordat Beatrix met haar arm op de schouders van Isaac steunt. Ook in de afbeelding ondersteunt hij haar. Dit kunnen we weer terug koppelen aan de symbolische betekenis van klimop.
- Isaac maakt een hand gebaar. Hij heeft zijn hand op zijn hart, dat staat voor trouw.
- Tot slot zien we een distelplant op de voorgrond staan. De plant staat vooral als teken voor trouw aan de liefde. In het Duits wordt deze plants zelfs Männertreu genoemd, oftewel mannentrouw.

Toevallig weet ik de betekenis van deze symbolen omdat ik tijdens mijn lessen Kunst Algemeen op de middelbare school dit schilderij heb behandeld en hierbij goed heb opgelet. De kennis die ik over deze symbolen heb, behoren tot mijn bagage. Voor mij zijn deze symbolen belangrijk, omdat ze ervoor zorgen dat ik het schilderij beter begrijp. Maar dit kan voor iemand een hele andere betekenis hebben.

Wanneer ik naar het schilderij kijk, zie ik een man en een vrouw waarbij de vrouw in mijn ogen ondergeschikt is aan de man. Je ziet dat ze voor een deel verdwijnt achter het lichaam van de man. Ook vind ik haar gezichtsuitdrukking verlegen, terwijl de man zelfverzekerd kijkt. De manier waarop de vrouw op haar man leunt geeft mij de indruk dat ze dat niet alleen voor het portret doet, maar in het dagelijks leven zich zo ook zal gedragen. Al bij al vind ik dat dit schilderij een goed voorbeeld is van de relatie tussen man en vrouw. De vrouw is ondergeschikt aan de man, hij heeft letterlijk en figuurlijk 'de broek aan'. Natuurlijk kijk ik naar dit portret vanuit een beeld van een 'vrouw' die leeft in de 21e eeuw. Al heel wat jaren is de vrouw niet meer ondergeschikt aan de man. Hierdoor denk ik dat het mij de relatie van vrouw tot de man erg opvalt.

De vraag die ik nu kan stellen is: 'Is mijn interpretatie wel legitiem?' Dit kan ik nagaan door te kijken naar de drie verschillende visies die bestaan over het interpreteren van een kunstobject.
1. Wanneer we naar de eerste visie gaan kijken, kom ik tot de conclusie dat mijn interpretatie legitiem is, maar niet op de manier zoals de auteur het bedoeld heeft. Hij heeft een huwelijksportret gemaakt en in het huwelijk van de 17e eeuw was het gebruikelijk dat de vrouw ondergeschikt was aan de man. Hals heeft wel geprobeerd in het schilderij duidelijk te maken dat de vrouw onder de man staat door bijvoorbeeld een distel    en klimop te plaatsen in het schilderij.
2. Bij de tweede visie zien we dat mijn interpretatie legitiem is. In mijn ogen zien we de ondergeschikte rol van de vrouw in het schilderij terugkomen. Ook de auteur laat dit zien door het plaatsen van de symbolen in het schilderij, maar zonder deze symbolen zou je mijn interpretatie af kunnen lezen aan de houding van de vrouw ten opzichte van de man. Natuurlijk is het mogelijk dat iemand anders het niet eens is met mijn interpretatie.
3. De tekens die ik opvang in het kunstwerk zorgen ervoor dat voor mij mijn interpretatie legitiem is. Maar voor deze visie maakt het niet uit of mijn interpretatie legitiem of juist waanzinnig is. Elke interpretatie is juist, dus wordt de mijne ook aanvaard.

Bronnen

Theorie hoorcollege 9: Van Driel (2012). Maandag 29 oktober  en maandag 5 november 2012

Aanvullende informatie:
- Cultuurwijs.nl (2012). Huwelijksportret van Isaac Massa en Beatrix van der Laan. Geraadpleegd via: http://www.cultuurwijs.nl/nwc.rijksmuseumamsterdam/cultuurwijs.nl/i000338.html
- Hals, F. (ca. 1622). Huwelijksportret van Isaac Abrahamsz. Massa en Beatrix van der Laen [ Image of painting]. Geraadpleegd via: http://www.cultuurwijs.nl/nwc.rijksmuseumamsterdam/cultuurwijs.nl/i000338.html
- Hals, F. (ca. 1650). Portret van Frans Hals [ Image of Painting]. Geraadpleegd via: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hals_-_Self-Portrait_copy.jpg
- Khan, F. (2008, 31 maart). Piet Mondrian - Nike Dunk Low SB. [ Web log post]. Geraadpleegd via: http://www.kicksonfire.com/2008/03/31/piet-mondrian-nike-dunk-low-sb/
- Klein Opte-winkel, H. (2011, 12 mei). Mondriaan gaat een stap verder. [ Web log post]. Geraadpleegd via: http://www.weetnet.nl/mondriaan/mondriaan.htm
- Mastin, L. (2008). The basics of PHILOSOPHY - Charles Sanders Peirce. Geraadpleegd via: http://www.philosophybasics.com/philosophers_peirce.html
- Peirce, C.S. (n.d.). Charles Sanders Perice. Geraadpleegd via: http://www.philosophybasics.com/philosophers_peirce.html

- De Saussure, F. (n.d.). Afbeelding Ferdinand de Saussure. Geraadpleegd via : http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ferdinand_de_Saussure.jpg

- Vos, C. (2004), Inleiding in de analyse van films en televisieprogramma's, Bewegend verleden. Amsterdam, Boom.

Sneeuwwitje

Toepassing syntagmatische analyse

In deze blog zal ik een film syntagmatisch analyseren conform de vertelwijzen van Bordwell (1985). In mijn vorige blog heb ik uitgelegd welke vertelwijzen er in verhalen of films bestaan. Je hebt de klassieke, art en paremetrische vertelwijzen. Aan de hand van het verhaal van Sneeuwwitje wil ik gaan kijken welke vertelwijze aan te tonen is. En is er sprake van één vertelwijze is of kan ik er meer aantonen? Hierbij kijk ik naar de Walt Disney versie van het verhaal en naar de nieuwste verfilming  Snow White & the Huntsman. Deze verfilmingen zijn bewerkingen van het originele sprookje geschreven door de gebroeders Grimm in Kinder- und Hausmärchen. 

Het sprookje Sneeuwwitje

Heel veel mensen kennen het sprookje van Sneeuwwitje en dan vooral de verfilming van Walt Disney, Sneeuwwitje en de Zeven dwergen, op 21 december 1937. 

Voor de niet-kenners onder ons zal ik in het kort vertellen waar het verhaal, in Walt Disney versie, over gaat. 

Midden in de winter is een koningin bezig met een naaiwerk. De koningin prikt zich aan de naald en er vallen drie druppels bloed in de sneeuw. Ze wil graag een kind dat zwart haar heeft, rode lippen en een wit huidje. Dan bevalt ze van een dochter en noemt haar Sneeuwwitje. De koningin overlijdt, waarna de vader hertrouwt met een boze heks. Zij kan het niet verdragen wanneer iemand mooier is dan zijzelf. Telkens vraagt ze haar toverspiegel "Spiegeltje, spiegeltje aan de wand,wie is het mooiste van het land?" Iedere keer antwoordt hij dat zij de mooiste is, totdat Sneeuwwitje mooier is dan zij. Ze is zo boos dat ze de jager de opdracht geeft, Sneeuwwitje mee naar het bos te nemen en haar te vermoorden. De jager wil het meisje niet vermoorden en laat haar ontsnappen. Als bewijs neemt hij de longen en de lever van een wild zwijn mee, deze geeft hij aan de koningin. 

Sneeuwwitje komt aan bij een huisje en gaat naar binnen. Ze ziet zeven bordjes, lepeltjes, mesjes, bekertjes en bedjes. Ze is zo moe dat ze gaat slapen. In de avond komen de zeven dwergen thuis en treffen Sneeuwwitje aan. Sneeuwwitje mag bij de dwergen blijven, op voorwaarde dat ze voor het huishouden zorgt. De toverspiegel vertelt de koningin waar Sneeuwwitje zich bevindt, waarna ze zo boos wordt dat ze zichzelf verkleedt als oud vrouwtje en een giftige appel berijdt. Ze klopt bij Sneeuwwitje aan en geeft haar een appel. Na één hap valt Sneeuwwitje op de grond, ze ademt niet meer. De zeven dwergen komen thuis en zien Sneeuwwitje liggen. Ze leggen haar in een glazen kist en leggen deze op een plek in de bergen. Sneeuwwitje vergaat niet. 

Op een dag komt de zoon van de koning in het woud, hij heeft gehoord over het mooie meisje in de glazen kist en wil haar gaan bezoeken. Hij geeft haar een 'true love's kiss' en Sneeuwwitje wordt wakker. Sneeuwwitje neemt afscheid van de zeven dwergen en ze vertrekt samen met de prins naar zijn kasteel.

And they lived happily ever after - The End

Bij deze verfilming zien we dat vooral het verhaal centraal staat en niet de wijze waarop het verhaal gepresenteerd wordt. Ik kan zeggen dat hier de klassieke vertelwijze domineert. In het verhaal zien we dat er duidelijk vertelt wordt wie, wie is. Je hebt sneeuwwitje als hoofdpersoon, de koningin, de jager, de prins en de zeven dwergen als bijfiguren. Verder is het erg overzichtelijk en duidelijk wat, waar en wanneer iets gebeurt. De film bevat een logische opbouw. Je kunt goed zien waar de film begint en wanneer hij zal gaan eindigen. Ook zul je merken dat er weinig ruimte is voor interpretatie omdat je wordt geleid door de maker van de film, jouw interpretatie wordt geleid door die van de maker. Toch, zien we dat de parametrische vertelwijze aanwezig is. Er is namelijk gekeken naar de vormgeving van de film, het is een tekenfilm. Naar mijn mening is deze verfilming een combinatie van de klassieke en parametrische vertelwijze.

Snow White and the Huntsman

Het sprookje van Sneeuwwitje is ook in een life-action-film verfilmd in 2012. Deze film bevat een bewerkte versie van het verhaal van Sneeuwwitje. Het verhaal zal ik hieronder niet weergeven, dat zou zonde zijn voor degene die de film nog willen zien. Ik ga nu over op mijn syntagmatische analyse.

Wanneer we gaan kijken naar het verhaal van Snow White and the Huntsman zien we dat er een duidelijk verhaal in voor komt. Je weet wie de personages zijn, deze worden duidelijk geïntroduceerd en je begrijpt wie de hoofdpersonage van de film is. Het verhaal wordt verteld in chronologische volgorde, er worden geen sprongen in de tijd gemaakt en elke handeling die wordt verricht in de tijd heeft een zinvolle betekenis. Ook zien we dat er een liefdesband ontwikkeld wordt in het verhaal tussen Sneeuwwitje en de jager, dit wordt een dubbel-sujet genoemd. Verder wordt je erg geleidt door de maker van de film, je kijkt via zijn interpretatie naar het verhaal en daardoor is er weinig ruimte voor je eigen interpretatie. Ook heeft het verhaal een duidelijke opbouw, hierbij zijn het begin- en het eindpunt duidelijk zichtbaar. Al deze kenmerken wijzen erop dat de film Snow White & the Huntsman gebruikt maakt van de klassieke vertelwijze. 

Toch, zie je tijdens het bekijken van de film kenmerken van de parametrische vertelwijze. Bij deze vertelwijze staat de vormgeving, oftewel de stijl centraal. In Snow White & the Huntsman zien we namelijk veel bewerkingen met de computer. Hieronder in de trailer zal ik een aantal fragmenten laten zien die duiden op de parametrische vertelwijze.

Op 0:15 en 0:29 zien we dat soldaten worden aangevallen door ruiters op paarden. Deze soldaten vallen in duizenden stukjes uit elkaar.  

0:23 Een meisje wordt opgetild en we zien haar ouder worden door middel van computer effecten.

0:38 Een spiegel die smelt en over de grond kruipt, hierbij is gelet op de vormgeving van de spiegel. Hij wordt vloeibaar en vormt zichzelf daarna als een mens onder een gewaad. 

1:00 De koningin veranderd in honderden raven.

1:18 Je ziet Snow White in het bos rennen en om haar heen zie je allerlei wezens.

1:34 Een trol slaat de jager weg en staat daarna tegenover Snow White.

1:42 Een magisch bos, met elfen en vlinders, prachtige bomen en gras.

2:33 Een leger dat bestaat uit zwarte, glimmende stukjes.

De fragmenten van de trailer zijn bewerkt met de computer, ze bevatten allemaal computer effecten. Er is hier nagedacht over de stijl en hoe ze deze willen toepassen in het verhaal. Kortom, de film Snow White and the Huntsman bevat zowel kenmerken van de klassiek als die van de parametrische vertelwijze. Naar mijn mening overheerst nog steeds de klassieke vertelwijze, die wordt aangevuld met de parametrische vertelwijze. 

Wanneer we gaan kijken naar allebei de versies van Sneeuwwitje zien we dat ze allebei een klassieke vertelwijze bevatten die domineert, maar de parametrische vertelwijze is ook aanwezig. Bij beide verfilmingen is gekeken naar de stijl die ze hebben willen verwerken. Bij de ene is er gebruik gemaakt van tekeningen, de tekenfilm en bij de ander wordt er gebruik gemaakt van computer effecten.

Bronnen
Theorie: Beeldcultuur hoorcollege 7 en 8, maandag 8 en 22 oktober 2012
Aanvullende informatie:
- Van Driel, H.(1991). Samenvatting: Narration in the Fiction, Bordwell (1985)
- Sneeuwwitje en de zeven dwergen (n.d.). [ Photograph]. Geraadpleegd via: http://www.bol.com/nl/p/sneeuwwitje/1002004000065910/
- Snow White & the Huntsman. (2012). [ Photograph]. Geraadpleegd via: http://www.film1.nl/images/portrait/original/82777.jpg
- Viso Trailers. (2012, 20 maart). Snow White And The Huntsman [ Video file]. Geraadpleegd via: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=ebSZOlCnXq0
- Walt Disney , (1937). Sneeuwwitje en de zeven dwergen. Geraadpleegd via: http://nl.wikipedia.org/wiki/Sneeuwwitje_en_de_zeven_dwergen_(1937)

Syntagmatische analyse

Een film kijken met een kop thee en een bak popcorn, de perfecte zondagmiddag voor veel mensen. Lekker een film kijken op te ontspannen en mee te kunnen dromen in een wereld van iemand anders. Je zit zo ontspannen te genieten van dit stukje film, dat je helemaal zou vergeten dat mensen hier uren, weken, zelfs jaren aan gewerkt hebben. Waar je op deze zondagmiddag helemaal niet aan zou denken is dat deze films allemaal een vertelwijzen hebben waar mensen theorieën en studies over schrijven. 

Fabel, sujet en stijl

Wanneer we naar de vertelwijze van een een film gaan kijken, kunnen we de narratieve elementen van de filmtekst ontdekken, aldus Bordwell. Deze narratieve elementen bepalen voor een deel de betekenisvorming van de film voor de kijker. Er zijn drie narratieve elementen: stijl, sujet en fabel. 

Fabel is de reconstructie door de kijker van wat zich zou kunnen hebben afgespeeld in de film. De fabel kan je na vertellen maar deze is puur persoonlijk, hij hoort bij de kijker. Wat heb ik gezien? En wat zal dat volgens mij betekenen? (Van Driel, 2012). Deze navertelling zal vaak gebeuren in een chronologische-logische volgorde.

Het sujet en de stijl dienen als teken. Het zijn tekens die bemiddelen tussen de film of het boek en de interpretatie hiervan. Het sujet is de reeks aan gebeurtenissen zoals deze aan ons worden geopenbaard. Dus wanneer je een boek leest, lees je de gebeurtenissen zoals het boek ze aan je voorlegt, je gaat niet eerst hoofdstuk 1 lezen, daarna 8 en vervolgens hoofdstuk 4. Jij bent niet degene die de volgorde bepaalt, dit doet de maker van het boek of de film. Ook is het belangrijk te vertellen dat het sujet herhaalbaar is, je kan bijvoorbeeld een film opnieuw bekijken of een passage teruglezen.

De stijl van een boek of film hoort bij de maker van het product. Om het sujet te vormen moet de verteller stijlmiddelen gebruiken. Bij deze stijl draait het om het benoemen van de middelen waarmee de verteller zijn verhaal vertelt heeft.

Vertelwijzen

Er zijn drie vertelwijzen die we kunnen onderscheiden bij films en boekverhalen:

1. Klassieke vertelwijze, fabel staat centraal

2. Art vertelwijze, sujet domineert

3. Parametrische vertelwijze, de stijl staat op de voorgrond

Klassieke vertelwijze is voor ons de meest bekende vertelwijze. Je hebt overzicht over wie, wat waar en wanneer iets gebeurt. Een lineaire vertelling, alles wat gebeurt is zinvol. Het is makkelijk te volgen doordat er gebruik wordt gemaakt van een duidelijke hoofdpersonage, één hoofdpersoon wordt toegepast. Een element dat vaak wordt toegepast is het dubbel-sujet ( een hoofdintrige in een liefdesverband). Er bestaat een duidelijke scheiding tussen realiteit en niet-realiteit. De creativiteit van de lezer wordt geleidt door de auteur, dus alle beelden die bij de lezer opgeroepen worden zijn in zekere mate geleidde beelden. Het verhaal heeft een duidelijke opbouw, het begin- en het eindpunt zijn duidelijk te ontdekken.

Deze vertelwijze zien we vaak terug bij films of verhalen zoals die van Astrix en Obelix of romantische komedies.

De klassieke vertelwijze past bij het mechanistische wereldbeeld, het draait om oorzaak en gevolg. Een verhaal waar het allemaal draait om een probleem dat uiteindelijk weer wordt opgelost. 

"Geen menselijke daad gebeurt zonder causaal verband met andere zaken. En iedereen kan het verklaren."

Inspector Morse, 1e reeks, 2e aflevering. The Silent World of Nicholas Quinn. 13 januari 1987 (uitzending UK)

Bij de Art vertelwijze ligt de nadruk op het sujet. Het is een constructie van een overzichtelijke fabel, deze is minder van belang. De tijd en plaats waar het zich afspeelt is onzeker. Het kenmerkt zich door zijn dynamische, dubbelzinnige, toeval en open karakter van vertelling. Hierbij is het moeilijk om een thema te formuleren omdat iedereen de kenmerken van de film anders kan en zal interpreteren. Een voorbeeld van zo'n vertelwijze vinden we in de film  Inception waar Leonardo DiCaprio een hoofdrol is speelt. De film is erg dynamisch en de plaats en tijd waar het zich afspeelt is moeilijk te achterhalen. Het is erg moeilijk om de fabel hierbij de formuleren. 

Parametrische vertelwijze is een vertelwijze die vrij weinig voorkomt. Hierbij staat de vormgeving, oftewel de stijl centraal. Het draait puur om de vorm en de muziek die je hoort. Een voorbeeld van een parametrische vertelwijze zie je in onderstaand filmpje. Hierin wordt gebruik gemaakt van muziek van Philip Glass Primacy of Numbers from the Naqoyqatsi soundtrack. Je ziet dat vorm en geluid centraal staan en niet het sujet of de fabel. 

In mijn volgende blog zal ik een uiting van beeldcultuur syntagmatisch analyseren. Conform de vertelwijzen van Bordwell (1985) zal ik analyseren hoe het 'vertellen' in deze uiting in elkaar zit.

Bronnen

Theorie: Beeldcultuur hoorcollege 7, maandag 8 oktober 2012

Aanvullende informatie:
- Van Driel, H. (1991). Samenvatting: Narration in the Fiction, Bordwell (1985)

- Py2000. (Jaartal onbekend). De kleurrijke achtergrond van de popcorn. Geraadpleegd via: http://nl.dreamstime.com/stock-foto

- Goscinny & Uderzo ( 2001-2003). Astrix, Obelix and Romans. Geraadpleegd via: http://www.asterix-obelix.nl/dutch/
- Amt253. (2008, 26 september). Parametric [ Video file]. Geraadpleegd via: https://www.youtube.com/watch?v=F90ZH3RJRoQ